Onveilig oversteken bij middelbare scholen Heerlen

Discussie: bij middelbare scholen een vaste oversteekplaats met fietsers in de voorrang? Hierbij de beschrijving bij de scholengemeenschappen Bernardinus en Grotius College en Sintermeerten.

Onlangs (9 november) hebben Will Zeedzen en ik namens de Fietsersbond afdeling Parkstad Limburg weer het halfjaarlijkse overleg gehad met de Heerlense wethouder Nico Aarts van onder andere fietszaken. Zoals gebruikelijk een constructief overleg waarbij hoofdzakelijk knelpunten aan de orde komen, waarvan er zo mee en mee ook een behoorlijk aantal wordt opgelost.
Maar in de ‘rondvraag’ vroeg hij aandacht voor een moeilijk probleem. Er liggen twee grote scholengemeenschappen (Bernardinus en Grotius College) aan de radiaalweg Akerstraat en een scholengemeenschap (Sintermeerten) aan de Valkenburgerweg, de verbindingsweg met Voerendaal. In de spits zijn het drukke wegen (maximumsnelheid 50 km/uur) met vrijliggende fietspaden of fietsstroken en op de Akerstraat een vrij brede middengeleider.

Vooral ’s morgens, zo’n 10 minuten voordat het eerste lesuur begint, is het er (natuurlijk) chaos vanwege de grote aantallen (honderden) scholieren die de weg moeten oversteken. Het gaat vaak maar net goed en dat komt vooral ook omdat automobilisten ‘defensief’ rijden en dus de fietsers de tijd gunnen om over te steken. Veel scholieren gedragen zich netjes in het verkeer, maar er zijn er genoeg die zonder rekening te houden met de auto’s de weg oversteken. De wethouder zei (vertaald in nette bewoordingen) dat hij die graag eens tot de orde zou willen roepen.

Bij Sintermeerten is in de directe nabijheid vorig jaar een rotonde gereconstrueerd met een fietstunnel. Daar is het een goede oplossing. Maar daardoor komen veel scholieren bij de school aan via een fietspad in twee richtingen aan de overzijde van de vrij drukke Valkenburgerweg. Waar ze moeten oversteken was eerst een zebra gepland met een brede fietsstrook waarop de overstekende fietsers voorrang zouden krijgen. Maar deze oversteek is vervangen door een gewone, waarbij het snelverkeer voorrang heeft boven het overstekende verkeer. Echter, ook hier geven veel automobilisten voorrang (de bus en de vuilniswagen niet volgens de waarneming van Nico Aarts).

In overleg met de gemeente is Grotius onlangs gestart met (informele en vrijwillige) klaar-overs. Zij moeten op de drukste momenten de verkeersstroom in goede banen leiden. Volgens de wethouder ligt hier ook een verantwoordelijkheid voor de school en minder voor de gemeente.
Als iedereen het hier mee eens is en de klaar-overs zorgen voor een goede verkeersafwikkeling, dan kan deze maatregel ook worden toegepast bij Bernardinus en Sintermeerten?

Maar is de aanwezigheid van een veilige oversteekvoorziening ook een verantwoordelijkheid van de gemeente? En zouden er dan ook door de gemeente maatregelen moeten worden genomen? Daarbij is het een dilemma wat de verantwoordelijkheid van de scholieren moet zijn. Ze zijn met erg velen en dat onderstreept het belang van een goede oversteek.
Scholieren zijn gewone verkeersdeelnemers die zich netjes aan de verkeersregels moeten houden. En het gros doet dat gelukkig ook. Maar er zijn er bij die dat (soms) niet doen. Moeten die maar ‘voelen’? Of moet je die tegen zichzelf in bescherming nemen? Een stukje verantwoordelijkheid uit handen nemen omdat ze dat nog niet geheel aankunnen? Ik refereer naar onderzoeken op dit terrein, onder andere van de Universiteit van Maastricht, waaruit blijkt dat de hersenen van jeugdigen nog volop in ontwikkeling zijn, soms ‘dwars’ zijn en dat ze niet altijd het gevaar inzien zoals dat zou moeten.
Maatschappelijk gezien vinden we het zeer gewenst dat scholieren fietsen. Als we dat niet vonden, moesten we ze massaal met de bus vervoeren? Hebben we dan ook niet voor een deel de maatschappelijke zorg dat ze veilig kunnen fietsen? In België hebben ze voor de oplossing gekozen dat wegen in de buurt van scholen onder schooltijd een maximumsnelheid hebben van 30 km/uur. Daar is vrij rigoureus de verantwoordelijkheid bij de automobilist gelegd, maar tegelijkertijd ook weer geholpen. Meer fietsvriendelijke gemeenten in Nederland (bijvoorbeeld Houten) geven op kruisingen de kruisende fietspaden voorrang.
De gemeente moet dan ook durven kiezen voor de zwakkere verkeersdeelnemer. En die keuze kan de gemeente invullen met een veilige oversteek bij deze drie scholengemeenschappen: alle drie een robuuste zebra met fietsstroken en voldoende haaientanden en voorrangsborden voor het snelverkeer?

Tot slot: ik zou graag meningen willen horen over het bovenstaande dilemma, niet alleen van fervente fiets-lobbyisten, maar ook van automobilisten en andere mensen die hier genuanceerd tegenaan kijken.

Harrie Winteraeken